Thơ về Trăng

Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu.

Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ.

Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt.

Như đón từ xa một ý thơ”

(Hàn Mặc Tử - Đà lạt trăng mờ).

Người về chiếc bóng năm canh

Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi

Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường.

(Kiều - Nguyễn Du )

Hôm nay có một nửa trăng thôi,

Một nửa trăng ai cắn vỡ rồi!

Ta nhớ mình xa thương đứt ruột!

Gió làm nên tội buổi chia phôi!

( Một Nửa Trăng - Hàn Mặc Tử )

Cổ nhân kim nhân nhược lưu thủy

Cộng khan minh nguyệt ưng như thử

( (Bả tửu vấn nguyệt_ Lý Bạch)

(Người xưa người nay rồi cũng như nước chảy

Cùng ngắm trăng sáng như vậy thôi)

Trời hỡi! Nhờ ai cho khỏi đói

Gió trăng có sẵn làm sao ăn

Làm sao giết được người trong mộng

Để trả thù duyên kiếp phụ phàng...

(Lang Thang - Hàn Mạc Tử)

Trăng hỡi yêu ai, ai biết không?

Ta biết rõ ràng ta yêu trăng

Thiên hạ nhìn trăng trăm điều nghĩ

Còn trăng, trăng muôn thuở dịu dàng.

Bất hướng Đông Sơn cửu

Tường vi kỷ độ hoa

Bạch vân hoàn tự thán

Minh nguyệt lạc thùy gia

(Lý Bạch – Ức Đông Sơn)

Non Đông xa cách bao xuân

Cây tường vi đã bao lần nở hoa

Mây xưa hẳn vẫn bay xa?

Trăng xưa biết rụng xuống nhà ai nao?

(Nhớ Đông Sơn - Ngô Tất Tố dịch)

“Ta đến nơi - Nàng ấy vắng đâu rồi!

Nghĩa là chết từ muôn trăng thế kỷ

Trăng vàng ngọc, trăng ân tình, chưa phỉ

Ta nhìn trăng khôn xiết ngậm ngùi trăng...

(Phan Thiết! Phan Thiết ! - Hàn Mạc Tử )

Trời cao, mây bạc, trăng tròn,

Dế than hiu quạnh, tre buồn nỉ non.

Diều ai gọi gió véo von,

Cành xoan đùa ánh trăng suông dịu dàng.

- Hỡi cô tát nước bên đàng,

Sao cô lại múc trăng vàng đổ đi ?.....

( Tiếng hát trong trăng 1934,

trích tập thơ "Tiếng thông reo” - Bàng Bá Lân )

Chớ đạp hồn em! Trăng từ viễn xứ

Đi khoan thai lên ngự đỉnh trời tròn.

Gió theo trăng từ biển thổi qua non;

Buồn theo gió lan xa từng thoáng rợn. ..

( Lời kỷ nữ - Xuân Diệu )

Thu nguyệt nhưng viên da.

Giang thôn độc lão thân

Quyển liêm hoàn chiếu khách

Ỷ trượng cánh tùy nhân...

( Thập thất dạ đối nguyệt - Đỗ Phủ)

Vằng vặc trăng thu bóng nguyệt lồng

Thân già cô quạnh sống ven sông

Rèm buông, nguyệt vẫn theo người chiếu

Gậy chống, trăng còn dõi ngóng trông...

( Ngắm trăng đêm mười bảy - Hải Đà dịch thơ)

Trăng của trăm năm

Về đây lồ lộ

Người của hôm qua

Hư ảo phương nào...

( Khúc trăng xưa - Trịnh Bửu Hoài )

Trăng vàng ở cuối non tây ngậm buồn

( Giang hồ - Lưu Trọng Lư )

Đêm nay chờ trăng mọc

Ngồi thẩn-thơ trong vườn

Quanh hoa lá róc-rách

Như đua bắt làn hương

Ta còn đang luyến mộng

Yêu bóng người vẫn-vơ

Tay ngà ai phủ trán?

Hiu-hắt ánh trăng mờ...

( Ngày xưa - Nguyễn Nhược Pháp)

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!

Trần thế em nay chán lắm rồi

Cung quế đã ai ngồi đó chữa

Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

( Tản Đà )

Có ai nuốt ánh trăng vàng

Có ai nuốt cả bóng nàng tiên nga...

( Uống trăng - Hàn Mạc Tử )

Minh nguyệt chiếu cổ tỉnh,

Tỉnh thủy vô ba đào.

Bất bị nhân khiên xả,

Thử tâm trung bất dao.

Túng bị nhân khiên xả,

Nhất dao hoàn phục chi.

Trạm trạm nhất phiến tâm,

Minh nguyệt cổ tỉnh thủy.

( Đạo ý - Nguyễn Du )

Trăng trong lòng giếng cổ,

Nước giếng không ba đào.

Chẳng bị người khuấy động,

Lòng này không chút xao.

Dù bị người khuấy động,

Xao rồi trở yên lặng.

Vằng vặc một mảnh lòng,

Giếng trong trăng giọi bóng.

(Dịch thơ Quách Tấn )

Ta vung tay

Đập trăng

Không vỡ

Ta ném ly

Tan nát trái tim mình…

(Khúc trăng xưa - Trịnh Bửu Hoài)

1. Thù nước chưa xong đầu đã bạc

Mài gươm vầng nguyệt đã bao ngày

( Đặng Dung )

2. Người gom gió lộng phất cờ

Người qua sông Dịch ngồi chờ dưới trăng

Ta ngồi vẽ lại trăm năm

Ôm pho tượng cổ băn-khoăn đợi chờ”

(Gởi người dưới trăng - Song Nhị )

3.Ta hỏi lòng ta , trăng hỏi trăng

Thời nay nối tiếp thuở xưa chăng?

“ Quốc cừu vị báo” nung hào-khí

Dưới nguyệt gươm mài hồn lạnh băng”

(Đợi người dưới trăng - Hà Ly Mạc )

Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi

Dạ chàng ra ngoài cõi thiên-san

Múa gươm rươụ tiễn chưa tàn

Trỏ ngang ngọn giáo vào ngàn hang beo”

(Cung oán ngâm-khúc)

Trong vườn đêm ấy nhiều trăng quá

Ánh sáng tuôn đầy các lối đi

Tôi với người yêu qua nhè nhẹ

Im lìm không dám nói năng chi

.....

Chúng tôi lặng lẽ bước trong thơ,

Lạc giữa niềm êm chẳng bến bờ.

Trăng sáng, trăng xa, trăng rộng quá!

Hai người, nhưng chẳng bớt bơ vơ.

(Trăng, Xuân Diệu)

Hỡi trăng hãy chặt khóm thùy dương...

(Tiếng vang - Hàn Mạc Tử)

Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?..

( Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mạc Tử ).

Mở cửa nhìn trăng, trăng tái mặt

Khép phòng đốt nến nến rơi châu

(Chế Lan Viên)

Nam minh tàn nguyệt phù thiên lý,

Cổ mạch hàn phong cộng nhất nhân.

( Dạ hành - Nguyễn Du )

Biển rộng, trăng tà nghìn dặm thẳm,

Đường xưa gió lạnh một người qua.

( Đi đêm - Nguyễn Thạch Giang dịch thơ )

Bóng Hằng trong chén ngả nghiêng

Lả lơi tắm mát làm duyên gợi tình ...

(Uống trăng - Hàn Mạc Tử )

Đĩa ngọc ai treo ở đỉnh trời

Xanh màu lá mạ ,sáng, xinh, tươi

Một vừng lơ-lững đầy duyên-dáng

Vạn nẽo xôn-xao chẳng lã-lơi

Ánh bạc mơ-hồ tràn cõi mộng

Tơ vàng vương vấn suốt canh chơi

Hỏi người còn nhớ đêm trăng hẹn

Bóng nguyệt kề vai, tóc biếc rơi”

(Trăng xanh _ Cao Mỵ Nhân)

Lộ tòng kim dạ bạch,

Nguyệt thị cố hương minh.

( Nguyệt dạ xá ức đệ - Đỗ Phủ )

Ðêm nay sương trắng đã rơi,

Quê xưa giờ vẫn sáng ngời bóng trăng....

( Ðêm Trăng Nhớ Em - Trần Trọng San dịch thơ)

Cách nhau ngàn vạn dặm

Nhớ chi tới trăng thề ...

(Tình quê - Hàn Mạc Tử)

1.Người đi kẻ ở nghiêng sầu

Ai người bịn-rịn lòng đau thẩn-thờ

Người trông khuất mấy bóng mờ

Trăng buồn thương trẻ bơ-vơ xuân tình.”

(Hoàng Duy với “Trăng vương đường liễu”

trích thi tập “Như Bóng Mây Bay " )

2. Trăng nằm sóng soải trên cành liễu

Đợi gió đông về để lả lơi...

( Bẽn lẽn - Hàn Mạc Tử )

Ô kià, bóng nguyệt trần truồng tắm

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe (Bẽn lẽn - Hàn Mạc Tử )

“Ông lão nằm chơi ở giữa sân

Tàu cau lấp-loáng ánh trăng ngân

Thằng cu đứng vịn bên thành chõng

Ngắm bóng con mèo quyện dưới chân”

“Trong xóm giờ lâu quá nửa đêm

Tiếng chày giã gạo đã ngừng im

Trăng tà hạ xuống ngang đầu núi

Đom đóm bay qua dải nước đen”

(Ngày nay - Đoàn Văn Cừ )

Ánh trăng - Nguyễn Duy

Hồi nhỏ sống với đồng

với sông rồi với bể

hồi chiến tranh ở rừng

vầng trăng thành tri kỷ.

Trần trụi với thiên nhiên

hồn nhiên như cây cỏ

ngỡ không bao giờ quên

cái vầng trăng tình nghĩa.

Từ hồi về thành phố

quen ánh điện cửa gương

vầng trăng đi qua ngõ

như người dưng qua đường.

Thình lình đèn điện tắt

phòng buyn-đinh tối om

vội bật tung cửa sổ

đột ngột vầng trăng tròn.

Trăng cứ tròn vành vạnh

kể chi người vô tình

ánh trăng im phăng phắc

đủ cho ta giật mình.

Tĩnh Dạ Tứ ( Xúc cảm đêm trăng)

" Thi Tiên" Lý Bạch ( 701- 762)

Hán Việt :

Sàng (1) tiền minh nguyệt quang

Nghi thị địa thượng sương

Cử đầu vọng minh nguyệt

Ðê đầu tư cố hương

Dịch nghĩa:

Nỗi lòng đêm trăng

Trước sân (1) ánh trăng vằng vặc

Như đất trời lộng toả hơi sương

Ngẩng đầu nhìn trăng sáng

Cúi đầu nhớ quê hương

Dịch thơ :

Đầu giường ánh trăng rọi,

Mặt đất như phủ sương.

Ngẩn đầu nhìn trăng sáng,

Cúi đầu nhớ cố hương.

( Tương Như )

(1) Sàng: Theo Lương Bạch Tuyền, giám đốc viện bảo tàng Nam Kinh thì “sàng” chỉ vật chắn che trên mặt giếng nước trong sân nhà, chứ không phải là giường ngủ trong nhà.